هتلداری قلب صنعت توریسم است و زمانی این صنعت موفق است که هتل ها و مراکز اقامتی بتوانند سرویس دهی مناسب به گردشگران ارائه کنند.
یکی از مهمترین حلقه های زنجیر صنعت گردشگری، هتلداری یا صنعت اسکان است. در واقع بدون رشد و توسعه این صنعت همراه با تنوع در فن آوری و تولیدات، هیچگونه رشدی در صنعت گردشگری قابل تصور نخواهد بود. هتلدار برای رونق بیشتر صنعت گردشگری مملکتش، باید به نقش خودش آگاه باشد. بنابراین برای یک سرمایه گذار در این بخش، مهم و حیاتی است که با مطالعات دقیق و واقع بینانه همراه با چشم اندازهای مهم کشور نسبت به سرمایه گذاری اقدام کند.
تاریخچه هتلداری
بنا به تحقیقاتی که انجام شده اولین هتل باغ ایرانی در محل باغ قدیمی مشیرالممالک متعلق به دوره قاجاریه است که ۱۳۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و در یزد واقع شده ولی برخی هم مهمانسرای عباسی را با پشتوانه ۳۲۰ سال به عنوان قدیمی ترین هتل دنیا می دانند که به ثبت ملی ایران رسیده است. در اصفهان واقع شده و متعلق به دوران صفوی می باشد. مهمانسرای عباسی با ۲۳۱ اتاق، سوئیت و آپارتمان مطابق با استانداردهای جهانی ساخته شده است. با جستجو در سایت های مختلف مشخص شده که تنها چند هتل با قدمت ۱۳۰ تا ۱۴۰ سال در جهان وجود دارد که قابل رقابت با هتل عباسی ۳۲۰ ساله نیست. مثلاً هتل فوجیای ژاپن ۱۱۰ سال قدمت دارد که هنوز شکل سنتی خود را حفظ کرده، اما هتل عباسی اصفهان ۳۲۰ سال قدمت دارد که نقاشی های قدیمی و سنتی آن به همان شکل حفظ شده است.
ما هتل های مختلفی داریم که به اسمهای مختلفی هم معروفند و هر کدام از آنها کارایی خاص خود را دارند. مثلاً متل که تلفیقی از هتل و موتور است و معمولاً بین شهرها واقع هستند، در واقع هتلی است که در آن مسافر می تواند با خودروی شخصی خود وارد شود و آن را جلوی درب اتاقش پارک کند. یکی از مشخصه های آن این است که در متل لابی وجود ندارد. دیگر این که هتل پانسیون را بگویم که در داخل شهر واقع شده و در آن اتاق ها را به صورت ماهانه یا سالانه اجاره می دهند، غذای آن فقط برای ساکنین است، از بیرون غذا نمی دهند. هتل آپارتمان که مثل یک آپارتمان شخصی می ماند، در آن رستوران وجود ندارد ولی تمام وسایل یک آپارتمان معمولی در آنجا وجود دارد. بوتیک هتل نوع جدیدی از هتل هاست که به خاطر خاص بودن سبک هنری و بی نظیر در معماری خود شهره هستند. آنها معمولاً از گراند هتل ها هستند و لوکس بودن هدف اصلی آنها نیست بلکه خودشان هدف اصلی بازدید هستند. هتل های دیگر مثل هتل های تجاری، شهری، تفریحی، ارزان، ۲ تا ۵ ستاره، انواع متل ها و پانسیون ها، مهمانسراها، خوابگاهها و مسافر خانه ها را می شود نام برد.
در کل هتل ها از شرایط مختلفی برخوردار هستند که از معمولی تا در حد ایده آل تقسیم می شوند. هتلهای معمولی تر و ساده تر از ستاره های کمتری برخوردارند ولی هتل هایی که لوکس هستند و در آن از معماری های خاص استفاده شده و وسایل پذیرایی و تفریح در آن بیش از حد معمول است از ستاره های بیشتری برخوردار هستند. نکته مهم، فرق ستاره در هتل ها است که هتل ها را از یک تا ۵ ستاره طبقه بندی می کند در حالی که مهمانپذیرها، مهمانسراها و هتل آپارتمان ها را از یک تا ۳ ستاره تقسیم بندی می کنند یا اینطور بگویم که هتل آپارتمان ۳ ستاره با هتل ۵ ستاره برابری می کند و این دو مورد از مراکز اقامتی از نظر کیفیت و خدمات دهی در گروه خودشان بهترین هستند.
معمولاً یک هتل عادی باید دارای لابی باشد که خودش شامل میز پذیرش، اطلاعات، قسمت ثبت و نگهبانی می باشد. قسمت اداری شامل مدیریت هتل، حسابداری، رئیس فنی، رئیس صندوق داران، مخابرات، قسمت کارمندان و رزرواسیون و قسمت بازاریابی و فروش می باشد. بعد از آن می رویم سراغ اتاقها، سوئیت ها که خود اینها هم شامل قسمت ها و موارد مختلف هستند. رستوران، استخر، سونا، محوطه عمومی فضای سبز، کتابخانه، فضای ورزشی وسرگرمی، آسانسور و قسمتهای مختلف دیگر که مورد احتیاج یک مسافر است. از نظر من تمام قسمت های هتل مهم هستند ولی لابی مهمترین نقش را نسبت به دیگر قسمت های هتل دارد.
لابی نقش چهره را بازی می کند. همانطور که اولین تصویری که ما از هر انسان می بینیم چهره اوست و این چهره باعث می شود که شخص به دل ما بنشیند یا نه، لابی هم نسبت به سایر قسمت های یک هتل همین نقش را بازی می کند و از لحاظ ساختار، طراحی، دکوراسیون و هر چیز دیگر باید زیبا باشد. لابی فضایی است که بیشترین مورد استفاده را در هتل ها دارد و بعد از نمای هتل و درب ورودی اولین قسمتی است که میهمان با آن مواجه می شود.
اولین تصویری که میهمان از هتل می بیند لابی هتل است و برداشت وی از لابی شروع می شود. بنابراین لابی باید بسیار لوکس باشد، زیبا و جذاب باشد. به دلیل این که رفت و آمد در آن زیاد است از لحاظ نظافت، خدمات و زیبایی و چیدمان و نیز وسایل محیطی مثل نورپردازی، تهویه هوا، دمای هوا، بوی لابی و موارد مختلف از این قبیل، باید در سطح بسیار بالا باشد و به آنها توجه خاصی شود. برای مثال می توانیم بگوییم بزرگترین لابی در سانفرانسیسکو به اندازه یک زمین فوتبال چمن است.
برای ساخت یک هتل مواردی را که باید در نظر بگیریم به شرح زیر است:
اول برنامه فیزیکی هتل را مورد بررسی قرار می دهیم. برنامه فیزیکی تمام ریز فضاها و بخشهای موجود در یک هتل به صورت مجزا و بخش بخش شرح و توصیف می کند. مثلاً در یک هتل چه بخشهایی لازم است؟ همان قسمتهایی که به آنها اشاره کردم که بطور کامل بخشهای اصلی، بخشهای اداری و بخشهای خدماتی هستند. در مرحله بعد به مطالعه بین فضاها می پردازیم و ارتباط میان بخشهای مختلف را با هم می سنجیم. سپس فضاها را با رنگ های متفاوت جدا می کنیم تا در صد کاربری هر بخش را متوجه شویم. مثلاً لابی و پذیرش را آبی، رستوران را سبز و اتاق ها را به رنگ دیگری در می آوریم. بعد از آن هر بخش را بطور دقیق تجزیه و تحلیل می کنیم و در نهایت ویژگی کیفی محیط مثل باد، تابش خورشید، ناهمواریها، جنس و مصالح موجود را بررسی می کنیم. با این پیش زمینه ها طراحی راحت تر از قبل می شود. حالا با مقایسه فضاهای داده شده به ما می توانیم طراحی را آغاز کنیم. با توجه به اینکه می دانیم جای هر بخش کجاست، چه امکاناتی لازم داریم و به چه هدفی می خواهیم برسیم.
برای تقسیم فضای هتل ها مواردی را که باید در نظر بگیریم به شرح زیر است:
که فضاهای اشغال شده توسط بخش های مختلف هتلی که قبلاً ساخته شده را عنوان می کنیم. مثلاً در یک هتل پذیرش، مهمان خانه عمومی (لابی)، راهروها در همکف حدود ۴ تا ۷ درصد، پذیرایی، رستوران، پیشخوان مخصوص میهمان ها و مراجعین حدود ۴ تا ۸ درصد، قسمت های داخلی، آشپزخانه، اتاق کارکنان، انبارها حدود ۹ تا ۱۴ درصد، قسمت های اداری، مدیریت، منشی، بایگانی حدوداً ۱ تا ۲ درصد، حفظ و نگهداری، نگهبانی، قسمت تعمیرات حدود ۴ تا ۷ درصد، قسمت استراحت و فراغت، قسمت ورزشی، فروشگاه ها، آرایشگاه، تاکسی سرویس حدود ۲ تا ۱۰ درصد و قسمت های اصلی مثل اتاقها، سوئیتها، سرویس های بهداشتی و حمام حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد را اشغال کرده که بنا به سلیقه طراح و نقشه کش و نیاز منطقه ای که در آن، هتل ساخته می شود قابل تغییر است.
سرمایه گذاری در صنعت هتلداری
هزینه های سرمایه گذاری برای یک طرح با توجه به برنامه زمان بندی در بخش های مختلف اجرایی شامل خرید زمین، محوطه سازی، ساختمان ها و تجهیزات و تأسیسات و اثاثیه اداری و هزینه های قبل از بهره برداری و سرمایه در گردش خلاصه می شود که هر کدام از این قسمتهایی را که گفتم خودشان شامل بخش های مختلف با طراحی های مختلف و هزینه های متفاوتی هستند که اگر بخواهیم وارد جزئیات شویم خودش یک قسمت از برنامه را اشغال می کند. زمان ما کم هست و صحبت کردن درباره مسایل زیاد است. امیدوارم که با این سلسله برنامه ها توانسته باشم اندکی از دریای بیکران معماری داخلی و کارائی های آن را به شما معرفی کرده باشم.